Δυσλεξία
Τι είναι η δυσλεξία;
Η δυσλεξία είναι μια γλωσσική μαθησιακή δυσκολία που οφείλεται σε διαφορετική οργάνωση του εγκεφάλου. Σύμφωνα με τη Διεθνή Ένωση Δυσλεξίας, πρόκειται για ειδική μαθησιακή δυσκολία νευροβιολογικής βάσης.
Η δυσλεξία (και οι υπόλοιπες Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες) δεν είναι μια νοητική αναπηρία ή διαταραχή.Αντανακλά μια διαφορετική στη δομή και κυρίως στη λειτουργία του εγκεφάλου που συχνά κάνει τους ανθρώπους με δυσλεξία να σκέφτονται με πρωτότυπο και δημιουργικό, μη συμβατικό τρόπο.
Ποια είναι τα αίτια της δυσλεξίας;
Τα αίτια της δυσλεξίας δεν είναι απολύτως σαφή, γνωρίζουμε όμως τη σημασία των γενετικών παραγόντων και της κληρονομικότητας. Ένα ποσοστό 50% των αναγνωστικών προβλημάτων οφείλεται σε γενετικούς παράγοντες, ενώ οι επιστήμονες έχουν εντοπίσει συγκεκριμένα γονίδια που θεωρούνται υπεύθυνα. Γνωρίζουμε επίσης από την έρευνα ότι 49% των γονέων παιδιών με δυσλεξία έχουν οι ίδιοι δυσλεξία και ότι περίπου 40% των αδελφών παιδιών με δυσλεξία έχουν επίσης αναγνωστικές δυσκολίες.
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της δυσλεξίας;
Η δυσλεξία δεν εμφανίζεται μόνο στα αγόρια αλλά και στα κορίτσια. Η δυσλεξία μπορεί να εμφανίζεται με ορισμένα κοινά χαρακτηριστικά, αλλά έχει διαφορετικές εκφάνσεις ως προς τις δεξιότητες τις οποίες δυσκολεύεται να κατακτήσει το κάθε παιδί και ως προς το βάθος των δυσκολιών.
- Χαρακτηρίζεται από δυσκολίες στην ανάγνωση, στην ακριβή και/ή ευχερή αναγνώριση των λέξεων και από δυσκολίες ορθογραφίας. Οι δυσκολίες αυτές είναι αποτέλεσμα προβλήματος στην αντίληψη του φωνολογικού μέρους της γλώσσας, στην ικανότητά του παιδιού δηλαδή να χωρίζει τις λέξεις σε ήχους (φωνήματα) και να συνδυάζει ήχους (φωνήματα) για να φτιάξει μια λέξη. Οι δυσκολίες αυτές δεν οφείλονται στις συνολικές γνωστικές ικανότητές του ούτε στην ελλιπή διδασκαλία. Δευτερογενείς συνέπειες μπορεί να είναι τα προβλήματα στην αναγνωστική κατανόηση και οι μειωμένες αναγνωστικές εμπειρίες, οι οποίες μπορεί να έχουν αρνητικές συνέπειες στην ανάπτυξη του λεξιλογίου και των συνολικών γνώσεων του ατόμου.
Στην ελληνική γλώσσα...
Ειδικότερα στην ελληνική γλώσσα, διαβάζουμε ό,τι ακριβώς βλέπουμε –με μικρές εξαιρέσεις, όπως το αι ως ε–. Άρα, είναι σχετικά εύκολη η αποκωδικοποίηση του αλφαβητικού κώδικα. Στην Ελλάδα λοιπόν, ο κύριος τρόπος εκδήλωσης της δυσλεξίας δεν είναι η δυσκολία στην κατάκτηση του αλφαβητικού κώδικα αλλά οι δυσκολίες στην ευχερή ανάγνωση και στη σωστή ορθογραφία.
Η δυσλεξία δεν ξεπερνιέται ούτε θεραπεύεται, απλώς αλλάζει μορφή με τον καιρό. Έτσι, στην αρχή ίσως το παιδί να μην μπορεί να διαβάσει, ενώ αργότερα, όταν κατακτήσει την ανάγνωση, ίσως να μην μπορεί να εφαρμόζει αυτόματα τους κανόνες της ορθογραφίας.
Ποια είναι τα αίτια της δυσλεξίας;
Τα αίτια της δυσλεξίας δεν είναι απολύτως σαφή, γνωρίζουμε όμως τη σημασία των γενετικών παραγόντων και της κληρονομικότητας. Ένα ποσοστό 50% των αναγνωστικών προβλημάτων οφείλεται σε γενετικούς παράγοντες, ενώ οι επιστήμονες έχουν εντοπίσει συγκεκριμένα γονίδια που θεωρούνται υπεύθυνα. Γνωρίζουμε επίσης από την έρευνα ότι 49% των γονέων παιδιών με δυσλεξία έχουν οι ίδιοι δυσλεξία και ότι περίπου 40% των αδελφών παιδιών με δυσλεξία έχουν επίσης αναγνωστικές δυσκολίες.
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της δυσλεξίας;
Η δυσλεξία δεν εμφανίζεται μόνο στα αγόρια αλλά και στα κορίτσια. Η δυσλεξία μπορεί να εμφανίζεται με ορισμένα κοινά χαρακτηριστικά, αλλά έχει διαφορετικές εκφάνσεις ως προς τις δεξιότητες τις οποίες δυσκολεύεται να κατακτήσει το κάθε παιδί και ως προς το βάθος των δυσκολιών.
- Χαρακτηρίζεται από δυσκολίες στην ανάγνωση, στην ακριβή και/ή ευχερή αναγνώριση των λέξεων και από δυσκολίες ορθογραφίας. Οι δυσκολίες αυτές είναι αποτέλεσμα προβλήματος στην αντίληψη του φωνολογικού μέρους της γλώσσας, στην ικανότητά του παιδιού δηλαδή να χωρίζει τις λέξεις σε ήχους (φωνήματα) και να συνδυάζει ήχους (φωνήματα) για να φτιάξει μια λέξη. Οι δυσκολίες αυτές δεν οφείλονται στις συνολικές γνωστικές ικανότητές του ούτε στην ελλιπή διδασκαλία. Δευτερογενείς συνέπειες μπορεί να είναι τα προβλήματα στην αναγνωστική κατανόηση και οι μειωμένες αναγνωστικές εμπειρίες, οι οποίες μπορεί να έχουν αρνητικές συνέπειες στην ανάπτυξη του λεξιλογίου και των συνολικών γνώσεων του ατόμου.
Στην ελληνική γλώσσα...
Ειδικότερα στην ελληνική γλώσσα, διαβάζουμε ό,τι ακριβώς βλέπουμε –με μικρές εξαιρέσεις, όπως το αι ως ε–. Άρα, είναι σχετικά εύκολη η αποκωδικοποίηση του αλφαβητικού κώδικα. Στην Ελλάδα λοιπόν, ο κύριος τρόπος εκδήλωσης της δυσλεξίας δεν είναι η δυσκολία στην κατάκτηση του αλφαβητικού κώδικα αλλά οι δυσκολίες στην ευχερή ανάγνωση και στη σωστή ορθογραφία.
Η δυσλεξία δεν ξεπερνιέται ούτε θεραπεύεται, απλώς αλλάζει μορφή με τον καιρό. Έτσι, στην αρχή ίσως το παιδί να μην μπορεί να διαβάσει, ενώ αργότερα, όταν κατακτήσει την ανάγνωση, ίσως να μην μπορεί να εφαρμόζει αυτόματα τους κανόνες της ορθογραφίας.